हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेडचे अध्यक्ष डी. के. सुनील यांनी नुकतीच दिलेली माहिती देशाच्या संरक्षण क्षेत्रासाठी आश्वासक ठरणारी आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, मार्च २०२६ पर्यंत भारतीय वायुसेनेला किमान सहा तेजस विमानं मिळणार आहेत. ही माहिती केवळ एका वेळापत्रकाची घोषणा नाही, तर भारताच्या लढाऊ क्षमतेतील एक महत्त्वाचा टप्पा दर्शवणारी आहे.
‘तेजस’ हे स्वदेशी बनावटीचं हलकं लढाऊ विमान असून, ते मिग-२१ सारख्या जुने झालेले विमानांचे स्थान घेणार आहे. मिग-२१ गेली अनेक दशके भारतीय आकाशाचे रक्षण करत होते, परंतु बदलत्या काळात त्यांची भूमिका संपुष्टात आली. अशा वेळी भारताने आपल्या स्वतःच्या तंत्रज्ञानावर आधारित लढाऊ विमानं तयार करणे, ही खरोखरच आत्मनिर्भरतेकडे वाटचाल करणारी गोष्ट आहे.
यंत्रणा तयार असताना देखील एफ४०४ इंजिनांच्या विलंबामुळे वितरणात अडथळा येणं ही बाब चिंतेची आहे. हे इंजिन अमेरिकन कंपनीकडून येत असल्याने उत्पादनावर परकीय अवलंबित्व अद्याप संपलेलं नाही, हेही लक्षात घेतलं पाहिजे. हाच मुद्दा भारताच्या पूर्ण आत्मनिर्भर संरक्षण धोरणासाठी भविष्यकाळात मार्गदर्शक ठरू शकतो. आपल्याला केवळ ‘तेजस’सारखी यंत्रणा बनविणे पुरेसे नाही, तर त्यात लागणाऱ्या सर्व यंत्रणा आणि सुटे भागही देशात तयार करणे अत्यावश्यक आहे.
पण या विलंबाच्या पार्श्वभूमीवर एक गोष्ट नक्की म्हणता येईल – भारताची संरक्षण निर्मितीतील दिशा निश्चितपणे सकारात्मक आहे. एकेकाळी भारताला पूर्णपणे आयात-निरपेक्ष व्यवस्था अवलंबावी लागत होती. आज देश स्वतःच्या तंत्रज्ञानावर आधारित लढाऊ विमानं तयार करून जागतिक स्तरावर स्पर्धा करत आहे, हे निश्चितच अभिमानास्पद आहे.
