महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळासाठी शासनाने ठोस निर्णय घेत नवे उपाययोजना जाहीर केल्या आहेत. एस.टी. महामंडळावर सध्या सुमारे दहा हजार कोटी रुपयांचे कर्ज आहे. या संकटातून बाहेर पडण्यासाठी ‘बसपोर्ट’ संकल्पनेसह नवीन बसेसची खरेदी, सुविधा वाढ, आणि आर्थिक शिस्तबद्धता या माध्यमांतून उभारणी केली जाणार आहे, अशी माहिती परिवहन मंत्री प्रताप सरनाईक यांनी विधानपरिषदेच्या सभागृहात दिली.
राज्यातील सर्व एस.टी. डेपो ‘बसपोर्ट’ या संकल्पनेतून आधुनिक आणि बहुउद्देशीय स्वरूपात विकसित करण्यात येणार आहेत. सध्या राज्यात आठशे चाळीस डेपो असून, येत्या काळात हे डेपो अत्याधुनिक सोयींनी युक्त करण्यात येणार आहेत. या केंद्रांवर बसस्थानक, स्वच्छतागृहे, तिकीट केंद्रे, प्रवासी विश्रांतीगृहे, दुकान व्यवस्था, आणि इंधन पंप या सुविधा एकत्रित करण्यात येणार आहेत.
सध्या महामंडळाकडे केवळ बारा हजार बस असून प्रत्यक्ष गरज पंचवीस ते तीस हजार बसांची आहे. ही तूट भरून काढण्यासाठी सरकारकडून दरवर्षी पाच हजार नव्या बसेस खरेदी करण्याचा निर्धार करण्यात आला आहे. या बसांमध्ये विद्युत, संपीडित नैसर्गिक वायू, द्रवरूप नैसर्गिक वायू इत्यादी पर्यावरणपूरक इंधनाचा वापर असलेले पर्याय समाविष्ट असतील.
एस.टी. महामंडळाच्या आर्थिक स्थितीचा आढावा घेणारी श्वेतपत्रिका विधानपरिषदेत सादर करण्यात आली. या अहवालात मागील पंचेचाळीस वर्षांतील आर्थिक उलाढालीचा तपशील देण्यात आला असून, गेल्या साडेतीस वर्षांत संस्था कायम तोट्यात होती, हे अधोरेखित करण्यात आले आहे. गेल्या आर्थिक वर्षात महामंडळाचा तोटा दहा हजार तीनशे चौवीस कोटी रुपये इतका नोंदवण्यात आला आहे.
एस.टी. महामंडळाने आतापर्यंत काही बसेस खासगी कंत्राटावर घेतल्या होत्या, मात्र आता ‘भाडे करार’ आणि ‘वेट लीज’ या प्रणाली रद्द करण्यात येणार आहेत. भविष्यात बस खरेदी महामंडळाच्या ताब्यात असलेल्या मालमत्तांद्वारेच करण्यात येईल. महामंडळाच्या सर्व डेपोमध्ये चालक व वाहकांसाठी स्वच्छता, कपडे इस्त्रीसाठी सुविधा, स्नानगृहे आणि अन्य गरजेच्या सुविधा उभारण्यात येणार आहेत. याशिवाय, प्रत्येक महिन्याच्या सात तारखेला नियमित पगार देण्याची हमी सरकारने दिली आहे. यामुळे कर्मचारी वर्गाचे मनोबल उंचावण्यास मदत होणार आहे.
महामंडळाच्या मालकीच्या जागांवर इंधन पंप, पार्किंग व्यवस्था, सेवा केंद्रे यासारख्या सुविधा उभारून उत्पन्नवाढीस चालना दिली जाणार आहे. यामुळे उत्पन्नाचे विविध मार्ग उघडतील आणि आर्थिक सक्षमीकरण शक्य होईल. या नव्या योजना, सुधारित नियोजन आणि पारदर्शकतेच्या जोरावर एस.टी. महामंडळ आर्थिक संकटातून बाहेर पडण्याच्या दिशेने निश्चित पावले टाकत आहे. प्रवासी सेवा, कर्मचारी कल्याण आणि तांत्रिक सुधारणा यामधून एस.टी. सेवा अधिक सक्षम, सुसज्ज आणि शाश्वत बनण्याची शक्यता आहे.
