संपूर्ण देशात धार्मिक पर्यटनास महत्त्व असताना, उत्तर प्रदेशातील दोन प्रमुख धार्मिक केंद्रांमध्ये काशी वाराणसी आणि अयोध्या याठिकाणी गेल्या काही महिन्यांपासून भाविकांची संख्या घटल्याचे निरीक्षण करण्यात आले आहे. यामुळे स्थानिक व्यापाऱ्यांमध्ये आणि पर्यटनाशी संबंधित उद्योगांमध्ये चिंतेचे वातावरण आहे. सामाजिक माध्यमांवर आणि ट्रॅव्हल एजन्सीजकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, कोविडनंतर पर्यटकांची संख्या वाढली होती, मात्र एप्रिल २०२५ पासून वाराणसीत दररोज येणाऱ्या भाविकांची संख्या सरासरीपेक्षा तीस टक्क्याने कमी झाली आहे. अयोध्येतील राम मंदिरातही गर्दीत घट झाली असून, एका महिन्यात तब्बल पंचवीस टक्के पर्यटकांनी मागे घेतली आहे.
मे-जून महिन्यात उत्तर भारतात प्रचंड उष्णता असल्याने पर्यटकांनी प्रवास टाळला आहे. वाराणसीत यंदा तापमानाने पंचेचाळीस अंश सेल्सिअसचा पारा गाठला. प्रवास खर्चात वाढ झाल्याने मध्यमवर्गीय भाविकांची संख्या कमी झाली. अनेक भाविक आता ऑनलाईन दर्शन किंवा व्हर्च्युअल पूजांवर भर देत आहेत. स्थानिक हॉटेल व्यवसाय, गाईड सेवा, ट्रान्सपोर्ट एजन्सी, आणि दुकानदार यांच्यावर आर्थिक दबाव वाढला आहे. विशेषतः पंडा सेवा, घाटावरील नौकावाले आणि फळविक्रेते यांना मोठा फटका बसला आहे. वाराणसी पर्यटन विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, “उन्हाळ्याचा परिणाम नेहमीच जाणवतो, मात्र यंदा आम्ही धार्मिक महोत्सवांच्या आयोजनावर भर देणार आहोत.” तर अयोध्या प्रशासनाने श्रावण महिना आणि रामलीला महोत्सवासाठी विशेष पर्यटन योजना जाहीर करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
वाराणसी आणि अयोध्येतील पर्यटनात आलेली ही तात्पुरती घट मानली जात आहे. पावसाळ्यानंतर पुन्हा भाविकांची संख्या वाढेल, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे. मात्र पर्यटनाशी जोडलेल्या घटकांनी या कालावधीत पर्याय शोधण्याची गरज आहे.
