भारतीय रेल्वेने आपल्या सध्याच्या नियंत्रण व्यवस्थेचा संपूर्ण कायापालट करण्याचा निर्णय घेतला आहे. सुमारे शंभर वर्षांपासून वापरली जाणारी सिग्नल प्रणाली, नियंत्रण पद्धती आणि संचालन यंत्रणा यांना आता आधुनिक तंत्रज्ञानाने बदलण्यात येणार आहे. यासाठी देशभरातील निवडक रेल्वेमार्गांवर केंद्रीकृत नियंत्रण केंद्रे उभारली जातील, जेथून गाड्यांचे संचालन अधिक अचूक व वेगवान पद्धतीने होईल.
या नव्या प्रणालीमुळे रेल्वे गाड्यांच्या वेळापत्रकाचे पालन अधिक प्रभावी होणार असून, अपघातांचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या घटण्याची शक्यता आहे. नियंत्रकांना गाड्यांचे थेट हालचाल नियंत्रणात ठेवता येणार असल्यामुळे गोंधळ, विलंब व गैरव्यवस्थापन टाळता येईल. तसेच, या यंत्रणेमुळे सिग्नलिंग प्रणाली स्वयंचलित होणार असून मानवी त्रुटी कमी होतील.
या सुधारित योजनेअंतर्गत देशातील प्रमुख रेल्वेमार्गांवर प्रथम ही व्यवस्था लागू करण्यात येणार आहे. येत्या काही वर्षांत ही व्यवस्था टप्प्याटप्प्याने संपूर्ण देशभरात लागू होईल. ‘मिशन रफ्तार’सारख्या उपक्रमांच्या माध्यमातून भारतीय रेल्वेचा वेग, सुरक्षा आणि सेवा दर्जा आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पोहोचवण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे.
या योजनेमुळे प्रवाशांचा प्रवास अधिक सुरक्षित, वेळेवर आणि सोयीस्कर होणार आहे. रेल्वे प्रशासनाचे म्हणणे आहे की, २०३० पर्यंत रेल्वेचे तंत्रज्ञान, नियंत्रण व सुरक्षा प्रणाली पूर्णतः नव्याने घडवली जाईल. यामुळे केवळ अपघातांमध्ये घट होणार नाही, तर भारताची रेल्वे यंत्रणा जागतिक पातळीवर स्पर्धेस पात्र ठरेल.
