मुंबईतील वायुप्रदूषण धोक्याच्या पातळीवर

मुंबईत दररोज वाढणारे वायुप्रदूषण आता आरोग्यासाठी मोठा धोका ठरत आहे. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या अहवालानुसार फेब्रुवारी ते एप्रिल या तीन महिन्यांच्या कालावधीत दर दोन दिवसाआड प्रदूषणाचे प्रमाण ठरवलेल्या मर्यादेपेक्षा अधिक होते.
या सूक्ष्म धूलिकणांमुळे नागरिकांना खोकला, दम लागणे, सर्दी, अस्थमा, दीर्घकालीन फुफ्फुस विकार अशा आजारांचा त्रास वाढला आहे. वैद्यकीय तज्ज्ञांच्या मते, ‘पीएम दोन पूर्णांक पाच’ हे अतिशय बारीक कण रक्तप्रवाहात शिरून हृदयविकार आणि मेंदूविकारासारख्या गंभीर आजारांना आमंत्रण देतात.
मुंबईतील दाट वाहतूक, सततचे बांधकाम, औद्योगिक धुराचे उत्सर्जन आणि कचऱ्याचे जळणे हे प्रमुख प्रदूषणाचे स्त्रोत आहेत. घाटकोपर, कुर्ला, चेंबूर, अंधेरी, मालाड आणि बीकेसीसारख्या भागांमध्ये वायुप्रदूषणाचे प्रमाण चिंताजनक पातळीवर पोहोचले आहे. सार्वजनिक जागांवर आणि रस्त्यांवर साचलेली धूळही हवामानातील घनकणांची तीव्रता वाढवत आहे.
या पार्श्वभूमीवर नागरिकांनी स्वतःची काळजी घेणे अत्यावश्यक बनले आहे. डॉक्टरांनी बाहेर जाताना चांगल्या प्रतीचे मास्क वापरण्याचा सल्ला दिला आहे. तसेच, घरात हवेचा शोध करणारे यंत्र वापरणे, खिडक्या शक्यतो बंद ठेवणे आणि सकाळ-संध्याकाळच्या वेळी बाहेर जाणे टाळणे हे उपाय उपयुक्त ठरू शकतात. विशेषतः लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक आणि दम्याचे रुग्ण यांनी अधिक सतर्क राहावे.
प्रदूषणावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी सरकारकडून विविध उपाययोजना सुरू आहेत. रस्ते स्वच्छ ठेवणे, बांधकाम स्थळी धूळ उडू नये म्हणून आच्छादन करणे, जादा धूर सोडणाऱ्या वाहनांवर कारवाई करणे आणि वायुगुणवत्तेचे निरीक्षण करणाऱ्या केंद्रांची संख्या वाढवणे यासारख्या उपक्रमांवर भर दिला जात आहे. मात्र या उपाययोजना प्रभावी ठरण्यासाठी प्रशासनाची अंमलबजावणी आणि नागरिकांची जबाबदारी दोन्ही गरजेच्या आहेत.