इस्रायल आणि इराण यांच्यात तेरा दिवस चाललेल्या संघर्षानंतर युद्धविराम झाल्यानंतर चीनने इराणला अत्याधुनिक जमिनीवरून हवेत मारा करणाऱ्या क्षेपणास्त्र प्रणालींचा पुरवठा केल्याचे समोर आले आहे. यामुळे इराणची हवाई संरक्षण क्षमता लक्षणीयरीत्या वाढणार असून, पश्चिम आशियातील सामरिक समतोलावर याचा प्रभाव पडणार आहे.
या व्यवहारामध्ये चीनकडून संरक्षण प्रणालीचा पुरवठा आणि इराणकडून तेलाच्या स्वरूपात परतावा देण्यात आल्याची माहिती गुप्तचर यंत्रणांकडून मिळाली आहे. अमेरिकेसह अनेक आंतरराष्ट्रीय शक्तींनी या व्यवहाराकडे लक्ष दिले असून, इराणवर आधीच असलेल्या निर्बंधांच्या पार्श्वभूमीवर ही देवाणघेवाण राजकीयदृष्ट्या महत्त्वाची मानली जाते.
चीनने इराणला दिलेली हवाई संरक्षण प्रणाली ‘HQ-9B’ या नावाने ओळखली जाते. ही प्रणाली अंदाजे दोनशे साठ किलोमीटरपर्यंतच्या हवाई लक्ष्यांचा भेद करू शकते. ती स्टेल्थ विमाने, ड्रोन, क्रूझ क्षेपणास्त्रांसारख्या धोक्यांवर अचूकपणे मारा करू शकते. युद्ध परिस्थितीत आक्रमण रोखण्यासाठी ही प्रणाली प्रभावी मानली जाते.
इजिप्त, पाकिस्तान, उझबेकिस्तान आणि काही आफ्रिकी देशांनंतर इराण हा देश झाला आहे, ज्याने अशा प्रकारची उच्च दर्जाची प्रणाली मिळवली आहे. इस्रायलच्या हवाई हल्ल्यांमुळे नुकतेच इराणच्या संरक्षण यंत्रणेला मोठे नुकसान सहन करावे लागले होते. त्यामुळे चीनकडून मिळणारी ही मदत इराणसाठी सामरिकदृष्ट्या अत्यंत महत्त्वाची ठरणार आहे.
या सौद्यानंतर अमेरिका, इस्रायल आणि युरोपीय राष्ट्रांमध्ये चिंता व्यक्त केली जात आहे. चीन–इराण यांचे वाढते लष्करी सहकार्य आणि त्याचे संभाव्य परिणाम यामुळे पश्चिम आशिया तसेच जागतिक राजकारणात नवा तणाव निर्माण होण्याची शक्यता आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाकडून या प्रकरणाकडे बारकाईने लक्ष ठेवले जात आहे.
