स्वतंत्र बातमी

फाल्गुन पौर्णिमेच्या दिवशी होळी हा सण भारतामध्ये साजरा केला जातो. वेगवेगळ्या प्रदेशात होळीला वेगवेगळी नावे आहेत. होळी हा रंगांचा सण आहे. होळीला ‘होळी पौर्णिमा’, ‘होलिकोत्सव’, ‘होलिकादहन’ अशी विविध नावे आहेत. होळी साजरी करण्याचेही खूप वेगवेगळे प्रकार आहेत. विविध प्रदेशात खाद्यपदार्थही वेगवेगळ्या प्रकारचे बनवले जातात. महाराष्ट्रात मात्र पुरणपोळीला मान असतो. कोकण तसेच गोव्यात होळीचा सण खूपच महत्त्वाचा असतो. होळीला येथे ‘शिमगा’ म्हणतात. होळी येथील गावांमध्ये सार्वजनिकरित्या साजरी केली जाते.

फाल्गुन महिन्याच्या शेवटच्या दिवशी साजऱ्या होणाऱ्या या लोकोत्सवाला ‘फाल्गुनोत्सव’ आणि दुसऱ्या दिवशी सुरू होणाऱ्या वसंतऋतूच्या आगमनानिमित्त ‘वसंतागमनोत्सव’ किंवा ‘वसंतोत्सव’ असेही म्हणण्यात येते. होळीच्या दिवशी काही लाकडे मंत्रोच्चार म्हणून जाळण्यात येतात. आणि पेटलेल्या होळीभोवती लोक प्रदक्षिणा घालतात. होळीला नारळ अर्पण करून नैवेद्य दाखवतात. होळी नंतर रंगपंचमी येते. होळीच्या दुसऱ्या दिवशी धूलिवंदनाचा सण साजरा केला जातो. याला ‘धुळवड’ असेही म्हणतात. एकमेकांना गुलाल लावून रंगांची उधळण केली जाते.

धुळवड साजरी करण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धती आहेत. रत्नागिरी जिल्ह्यात शिमगा हा सण अधिक मोठ्या प्रमाणात साजरा होतो. कोकणात काही ठिकाणी पौर्णिमेच्या रात्री होम केला जातो. नंतर पुढचे काही दिवस गावात पालख्या फिरतात. ग्रामदेवतेच्या मुख्य मंदिरासमोर होळी साजरी केली जाते. सर्व गावकरी येथे एकत्र जमतात.