मध्यपूर्वातील तणावग्रस्त वातावरणात एक महत्त्वाची घडामोड समोर आली आहे. इस्राइलने इराणसोबत युद्धविरामास तयार असल्याची घोषणा केली आहे. पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांनी सांगितले की, इस्राइलने आपली सर्व उद्दिष्टे पूर्ण केली असून, आता संघर्ष थांबवण्यास कोणताही अडथळा उरलेला नाही. पण हा निर्णय खरोखर शांततेकडे वाटचाल आहे, की भविष्यातील अधिक भयंकर संघर्षाची केवळ तात्पुरती विश्रांती?
इस्राइलने इराणवर लक्ष केंद्रित करून केलेल्या हवाई कारवायांचा उद्देश ‘राष्ट्रीय सुरक्षेच्या रक्षणासाठी आवश्यक होता’ असा दावा नेतन्याहू करतात. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, दहशतवादी तळांवर यशस्वी कारवाया करून इस्राइलने संभाव्य धोके कमी केले आहेत. परंतु त्यांनी याच वक्तव्यात इशाराही दिला – “जर कुणी नियम तोडले, तर आम्ही प्रचंड ताकदीनं प्रत्युत्तर देऊ.” या एका वाक्यातच युद्धविरामाच्या नाजूकतेचं भान येतं.
या संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर जागतिक घडामोडींवरही परिणाम होताना दिसतो आहे. कच्च्या तेलाच्या किंमतीत घट झाली, आर्थिक बाजारात काहीसा स्थैर्य निर्माण झालं, पण या सगळ्या शांततेवर अजूनही शंकेचं सावट आहे. कारण इराण–इस्राइल संघर्ष हे केवळ दोन देशांपुरते मर्यादित नसून, संपूर्ण पश्चिम आशिया, अमेरिका, रशिया व युरोपमधील राजकारण यावर त्याचा परिणाम होतो.
पाश्चिमात्य जगतासाठी हे युद्धविरामाचे निवेदन दिलासा देणारे असले, तरी या मागील कटु वास्तव आहे – दोन्ही देशांमध्ये विश्वासाचा अभाव, धार्मिक व रणनीतिक शत्रुत्व, आणि तिसऱ्या पक्षांचा हस्तक्षेप. त्यामुळे युद्धविराम म्हणजे अंतिम समाधान नव्हे, तर एक क्षणिक शांतता असू शकते, याची जाणीव ठेवली पाहिजे.
या पार्श्वभूमीवर जागतिक समुदायाची जबाबदारी वाढते – राजनैतिक संवाद, सामूहिक दबाव आणि शांतता प्रयत्नांना प्राधान्य देणं ही काळाची गरज आहे. युद्धविराम फक्त अस्त्रं ठेवणं नसून, विचार, अहंकार आणि दहशतवाद यांनाही बाजूला ठेवण्याची गरज असते.
