यमाई देवी मंदिर

साताऱ्यापासून ४४ किमी आणि पाचगणीपासून ६३ किमी अंतरावर, यमाई देवी मंदिर हे महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील औंध येथे डोंगरमाथ्यावर वसलेले एक प्राचीन मंदिर आहे. हे मंदिर महाराष्ट्रात खूप पूजनीय आहे आणि सातारा येथे भेट देण्याच्या शीर्षस्थानांपैकी एक आहे. यमाई देवी ही अनेक महाराष्ट्रीय कुटुंबांची कुलदैवत आहे. काळ्या पाषाणातील देवी महिषासुर मर्दिनीची मूर्ती आडवाटे बसलेल्या स्थितीत जवळपास २ मीटर उंच आहे. या मूर्तीला चार हात असून त्यात गडा, बाण, त्रिशूल आणि पान आहेहे शहर आणि मंदिर अनेक शतकांपासून पंत घराण्याशी जोडलेले आहे.

या माजी सत्ताधारी कुटुंबाच्या विद्यमान प्रमुख गायत्रीदेवी पंतप्रतिनिधी यांनी टेकडीवरील यमाई मंदिराच्या शिखरावर ७ किलोग्राम (१५ पौंड) घन सोन्याचा कलश किंवा मुकुट स्थापित केला आहे. देवी यमाईचे आणखी एक मंदिर गावात आहे; टेकडीवरील एक सोडून.टेकडीच्या पायथ्यापासून सुरू होणाऱ्या पायऱ्या वापरून मंदिरापर्यंत पोहोचता येते. डोंगरमाथ्यापर्यंत थेट रस्ता देखील उपलब्ध आहे. मंदिर संकुलात औंधच्या महाराजांच्या खाजगी संग्रहातून स्थापित श्री भवानी संग्रहालय देखील आहे. संग्रहालयात एम.व्ही. धुरंधर, बाबूराव पेंटर, माधव सातवळेकर आणि राजा रवि वर्मा यासारख्या १९व्या आणि २०व्या शतकातील प्रसिद्ध भारतीय कलाकारांची चित्रे तसेच ब्रिटिश कलाकार हेन्री मूर यांच्या प्रसिद्ध मदर अँड चाइल्ड स्टोन स्ट्रक्चर्स आहेत.

यमाई देवी मंदिराची वार्षिक यात्रा हजारो भाविकांना आकर्षित करते. यमाई देवी यात्रा दरवर्षी पौष पौर्णिमा किंवा पौष महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी महाराष्ट्रात पारंपारिक हिंदू चंद्र दिनदर्शिकेनुसार साजरी केली जाते. या उत्सवाला मोठ्या प्रमाणात भाविक येतात.