स्वतंत्र बातमी

माणसाच्या दैनंदिन जीवनात प्रत्येक क्षेत्रात, प्रत्येक ठिकाणी प्लास्टिकचा वापर मोठ्या प्रमाणात होत आहे. लोक सकाळी झोपेतून उठल्याबरोबर दात घासताना ब्रश घेतात. आपल्या दैनंदिन जीवनाची पहाट प्लास्टिकच्या वापराने सुरू होते. भारतात वर्षभरात 20 लाख टन प्लास्टिक तयार होते. कंगवा, बादल्या, नळ, चप्पल, टेबल, खुर्च्या, इलेक्ट्रिक फिटिंगचे साहित्य, वाहनांचे भाग, शालेय वस्तू, खेळणी, पाणी पुरवठ्याच्या पाइपलाइन, फाइल्स, डायरीची कव्हर, रेनकोट सारख्या गोष्टी, कॅरी बॅग, धागे इत्यादी प्लास्टिकपासून बनविल्या जातात आणि त्यांना मोठी मागणी आहे.

प्लास्टिक उद्योगांमध्ये शेकडो गोष्टींची निर्मिती करता येत असल्याने तुम्ही तुमच्या भांडवलाच्या नियोजनानुसार तुम्हाला हव्या त्या वस्तूंचे उत्पादन करुन विक्री करू शकता. प्लास्टिक उद्योग हा रासायनिक प्रक्रियेचा उद्योग असल्याने शास्त्रोक्त प्रशिक्षण घेऊन उद्योग सुरू करावा लागतो. प्लास्टिक उद्योगांना औद्योगिक परवानगी सोबतच प्रदूषण नियंत्रण मंडळाचीही परवानगी घ्यावी लागणार आहे.

प्लास्टिक उद्योगाविषयी माहितीसाठी लेखक सुबोध जावडेकर यांचे महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळाने प्रकाशित केलेले ‘प्लास्टिक की मेजवानी’ हे पुस्तक जरूर वाचावे. प्लास्टिकच्या शोधापासून ते आजच्या काळापर्यंतची सर्व माहिती तुम्हाला या पुस्तकात मिळेल. ज्यात प्लास्टिक कसे तयार करावे, याची माहिती मिळेल. प्लास्टिकच्या विघटन न करता येणाऱ्या स्वरूपामुळे एकदा वापरल्यानंतर ते खराब होते, तुटलेले प्लास्टिक पुन्हा वितळवून त्यावर प्रक्रिया करून नवीन प्लास्टिकमध्ये मिसळून ते पुन्हा वापरता येते.

आज अनेक घरगुती वस्तू प्लास्टिकपासून बनवल्या जातात. भांडी, बांगड्या ,छत्रीचे खांब, इ. प्रकारच्या वस्तू तुम्ही स्वत: तयार करून बाजारात आणू शकता. ‘समृद्धी प्लास्टिक’सारख्या कंपन्यांची अनेक उत्पादने आज बाजारात लोकप्रिय आहेत. अशी उत्पादने उच्च दर्जाची असतात, आणि ती टिकाऊ उत्पादनांपासून बनविली जातात.

उच्च-क्षमतेची उष्णता आणि आर्द्रता यासाठी आवश्यक असते. सामग्री तयार करण्यासाठी विशेष प्लास्टिकचा वापर केला जातो. प्लास्टिक वापरताना आणि उत्पादन करताना योग्य ती खबरदारी घ्यावी लागते. प्लास्टिकच्या अतिवापरामुळे पाश्चिमात्य देशांमध्ये जशी प्लास्टिक कचऱ्याची समस्या निर्माण झाली आहे, तशीच प्लास्टिक कचऱ्याची समस्या भारतातही निर्माण होत आहे. प्लास्टिक कचरा नैसर्गिक प्रक्रियेत विघटित होत नसल्याने ती मानवी समाजासमोरील समस्या देखील आहे. झोपडपट्टीपासून उच्चवर्गीय वस्तीपर्यंत प्रत्येक घरातील लोक प्लास्टिकचे ग्राहक आहेत. ग्रामीण भागापासून शहरी भागापर्यंत प्रत्येक घर, दुकान, कार्यालय, कारखाना, बाजारपेठ अशा विविध ठिकाणी प्लास्टिकच्या वस्तूंना मागणी आहे. नवीन उद्योग सुरू करताना, शक्यतो स्थानिक बाजारपेठेत मागणी असलेल्या वस्तूंचे उत्पादन करा, प्रत्येक बाजारपेठेत प्लास्टिकचे मोठे घाऊक विक्रेते आणि वितरक आहेत.

घरोघरी फिरून प्लास्टिकच्या वस्तूंचे उत्पादन आणि विक्री करता येते. तुम्ही काय उत्पादित करता त्यावर तुमची बाजारपेठ ठरवली जाईल. कच्चे प्लास्टिक, पॉलिमर, रबर, बुटाडीन आणि निओप्रीन, नैसर्गिक रबर, नॅप्था, फिनॉल व फॉर्मल्डिहाइड, राळ इत्यादी कच्चा माल या उद्योगासाठी आवश्यक असतो. इंजेक्शन मोल्डिंग मशीन, एअर कॉम्प्रेसर, मोल्डिंग लिफ्टिंग मशीन, स्क्रॅप कटर, टूल्स आणि इतर किरकोळ सुटे भाग वापरण्यात येतात.